معماری وارطان هوانسیان

اندیشه ایجاد گروه
اندیشه ایجاد گروه تحقیقاتی ”معماری دوران تحول” در سال ١٣۶١ شکل گرفت و یک سال بعد در محفلی دانشجویی و با عضویت پنج داوطلب به تحقق پیوست.
شناخت تاریخ معماری معاصر و معرفی نمونه آثار آن و نیز معماران شاخص این دوره، انگیزه اولیه شکل‌گیری این گروه تحقیقاتی بود.
”معماری دوران تحول” به دوره‌ای از معماری سرزمین ایران توجه دارد که تحول، یکی از مشخصه‌های مستمر آن است.
از دیدگاه تاریخی، این دوره از اواسط دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار شروع شده و تا کنون ادامه دارد.
در این دوره، تحول با مشخصه‌های متغیری همراه است.
بناهای متعددی توسط معماران ایرانی و خارجی ساخته شده‌اند که متاثر از تغییر در زمینه‌های مختلف هستند و ضرورت تقسیم‌بندی دوره‌های تاریخی را ایجاب می‌کنند.
بر اساس این تقسیم بندی، ارائه نتایج تحقیق در قدم اول شامل معرفی معماران منفرد و آثار معماری آن‌هاست.
با معرفی معماران هر دوره، در قدم بعدی امکان معرفی دوره‌های تاریخی و نهایتاً کلیت معماری دوران تحول فراهم می‌شود.
به این ترتیب نتایج تحقیق در سه سطح قابل ارائه است.

الف_ ”معماران و آثار معماران”، شامل: معماری معماران، آثار و روش‌ها.
ب_ ”دوره تاریخی”، شامل: معرفی دوره و زمینه‌های متعلق به آن، نمونه آثار معماری و معماران، سبک‌ها و گرایش‌ها.
ج_ ”معماری دوران تحول”، شامل : تاریخ تحلیلی معماری دوران تحول، تحولات زمینه‌ها، دسته‌بندی سبک‌ها و گرایش‌ها.

وارطان هوانسیان، جزو اولین آرشیتکت‌های فارغ‌التحصیل ایرانی است که پس از پایان تحصیلات معماری و شهرسازی در کشور فرانسه و در اواسط حکومت رضاشاه به ایران بازگشت و در طی سه دهه فعالیت حرفه‌ای خود در ایران، مجموعه‌ای از بناهای مهم و شاخص را در تهران و چندین شهر دیگر احداث کرد. راه و روش وارطان در ساخت بنا، با افزایش تعداد آثار، ضمن تأثیرگذاری بر سایر معماران، شیوه خاصی از ساخت بنا را رواج داد که بعدها توسط گروهی از صاحب نظران به ”شیوه وارطانی” موصوف گشت.

زندگی‌نامه
وارطان هوانسیان در شهر تبریز به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در آن شهر به پایان رساند و در آن جا مشغول به کار شد. وی سپس به تهران آمد و مدتی به تدریس در مدارس ارامنه پرداخت. او در سال ١٢٧٩ هجری شمسی جهت تحصیل هنر عازم پاریس شد و پس از ۴ سال از رشته معماری فارغ‌التحصیل گردید. او به دنبال اخذ مدرک معماری خود به آموزش در رشته شهرسازی روی آورد و همزمان مشغول به کار در پاریس شد.
وارطان در سال ١٣١۴، پس از ١٧ سال اقامت در اروپا، به ایران بازگشت و در اولین اقدام در مسابقه ”طرح بنای هنرستان دختران” شرکت کرد و موفق به کسب مقام اول گردید. او در طی دوران فعالیت حرفه‌ای خود موفق به ساخت ده‌ها ساختمان با کارکردهای مختلف، از کاخ سلطنتی گرفته تا مدرسه و ویلای مسکونی شد و به موازات آن، به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نیز پرداخت. وی از اعضای موثر تاسیس ”انجمن ایرانیان مقیم فرانسه” در پاریس و ”انجمن آرشیتکت‌های ایرانی دیپلمه” در ایران بود و در طی فعالیت‌های حرفه‌ای، فعالیت علمی را با چاپ مقالات در نشریات و انتشار دو نشریه در زمینه هنر و معماری پی گرفت.

آثار وارطان در تهران:
– بناهای دوره اول:
     هنرستان دختران
     مهمان‌خانه دربند
     کاخ سعدآباد
     مهمان‌خانه ایستگاه راه آهن تهران

– بناهای دوره دوم:
     مهمان‌پذیر لاله
     ساختمان جیپ
     سینما_تاتر متروپل
     خانه مسکونی خیابان طالقانی
     ساختمان تجاری_مسکونی اخوان
     هتل (مهمان‌خانه) فردوسی
     مجموعه تجاری_مسکونی جامی

– بناهای دوره سوم:
     ویلای شخصی وارطان_زعفرانیه
     ساختمان بانک سپه شعبه توپخانه تهران
     ساختمان بانک سپه شعبه بازار