معماری آندره گدار

اندیشه ایجاد گروه
اندیشه ایجاد گروه تحقیقاتی ”معماری دوران تحول” در سال ١٣۶١ شکل گرفت و یک سال بعد در محفلی دانشجویی و با عضویت پنج داوطلب به تحقق پیوست.
شناخت تاریخ معماری معاصر و معرفی نمونه آثار آن و نیز معماران شاخص این دوره، انگیزه اولیه شکل‌گیری این گروه تحقیقاتی بود.
”معماری دوران تحول” به دوره‌ای از معماری سرزمین ایران توجه دارد که تحول، یکی از مشخصه‌های مستمر آن است.
از دیدگاه تاریخی، این دوره از اواسط دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار شروع شده و تا کنون ادامه دارد.
در این دوره، تحول با مشخصه‌های متغیری همراه است.
بناهای متعددی توسط معماران ایرانی و خارجی ساخته شده‌اند که متاثر از تغییر در زمینه‌های مختلف هستند و ضرورت تقسیم‌بندی دوره‌های تاریخی را ایجاب می‌کنند.
بر اساس این تقسیم بندی، ارائه نتایج تحقیق در قدم اول شامل معرفی معماران منفرد و آثار معماری آن‌هاست.
با معرفی معماران هر دوره، در قدم بعدی امکان معرفی دوره‌های تاریخی و نهایتاً کلیت معماری دوران تحول فراهم می‌شود.
به این ترتیب نتایج تحقیق در سه سطح قابل ارائه است.

الف_ ”معماران و آثار معماران”، شامل: معماری معماران، آثار و روش‌ها.
ب_ ”دوره تاریخی”، شامل: معرفی دوره و زمینه‌های متعلق به آن، نمونه آثار معماری و معماران، سبک‌ها و گرایش‌ها.
ج_ ”معماری دوران تحول”، شامل : تاریخ تحلیلی معماری دوران تحول، تحولات زمینه‌ها، دسته‌بندی سبک‌ها و گرایش‌ها.

آندره گدار یکی از معدود کارشناسان غیر ایرانی در دهه‌های اول قرن چهاردهم خورشیدی است که مقامی رسمی و دولتی یافت. فعالیت او در بیش از سه دهه تنوع قابل توجهی دارد. علاوه بر باستان‌شناسی، فعالیت‌های فرهنگی، طراحی معماری و حتی حضور در صحنه سیاسی جنگ جهانی دوم در کارنامه او به چشم می‌خورد. گدار در این سه دهه، هدایت فعالیت‌های باستان شناسی کشور را به عهده داشت. تاسیس موزه ایران باستان، تهیه و تنظیم اشیاء و طراحی ساختمان موزه_که خود موزه ای برای موزه است_ از ثمرات این فعالیت به شمار می‌آید. از یادگارهای ماندگار او علاوه بر تألیفاتش، تاسیس دانشکده هنرهای زیباست که از سال ١٣١٩ هجری شمسی دانشجویان معماری داخل کشور را پرورش داد و سالیان دراز تنها دانشکده معماری ایران باقی ماند.
اوج دلبستگی و پیوستگی عاشقانه گدار به جهان هنر و معماری ایرانی، در طرح آرامگاه حافظ تجلی یافته است. مکانی که هر ساله بلکه همه روزه با صمیمیتی عارفانه بیشترین جمعیت مشتاق را پذیرا می‌شود و از همان ابتدا به مظهری از شیراز و نشانه‌ای از حافظ بدل شده است.

زندگینامه
سال ١٩٢٨ میلادی نقطه عطفی سرنوشت‌ساز در زندگی گدار و سرآغاز تحولی موثر در تاریخ باستان‌شناسی و معماری ایران به شمار می‌آید. در این سال، آندره گدار با پیمان‌نامه‌ای بیست ساله به ایران آمد و موثرترین دوره زندگی حرفه‌ای خود را در زمینه‌های مورد علاقه‌اش، باستان‌شناسی و معماری آغاز کرد. در این دوره، به همراهی و همدلی همسرش یدا، گدار به فعالیت‌های باستان‌شناسی، تحقیقاتی و معماری پرداخت و ماحصل آن را در نشریات گوناگون به چاپ رساند. آرامگاه حافظ و موزه ایران باستان از آثار مهم و شاخص معماری گدار به شمار می‌آیند و بر نگرش خاص او از معماری دلالت می‌کنند. آندره گدار تا سال ١٣٣٩ خورشیدی به فعالیت‌های خود در ایران ادامه می‌داد و سپس به پاریس رفت و آخرین اثرش، کتاب هنر ایران، ماحصل پژوهش‌ها و تجربه‌های خود از ایران را تنظیم و تدوین و چاپ کرد و روی در نقاب خاک کشید.

آثار آندره گدار در تهران:
– بناها تا سال ١٣١٢:
     طرح مجموعه و بناهای دانشگاه تهران
     طرح مجموعه دانشگاه تهران
     تالار تشریح
     دانشکده میکروب شناسی
     دانشکده پزشکی و ادامه طرح دانشکده‌ها زیر نظر گدار

– موزه‌ها، کتابخانه‌ها، آرامگاه‌ها
     موزه ایران باستان و کتابخانه ملی
     امامزاده یحیی (تجدید بنا)